زرد شدن دندانهای کودکان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. در بسیاری از موارد، این مشکل با رعایت بهداشت و عادات غذایی مناسب قابل پیشگیری یا درمان است. با این حال، در برخی موارد، علت آن میتواند عمیقتر و نیازمند مراجعه به دندانپزشک باشد.
در اینجا ۶ دلیل اصلی زردی دندان در کودکان و راههای درمان آن آورده شده است:
۶ دلیل اصلی زردی دندان در کودکان
۱. بهداشت دهان و دندان ضعیف و تجمع پلاک
- توضیح: مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن به صورت منظم و صحیح، باعث تجمع پلاک (یک لایه چسبنده از باکتریها و مواد غذایی) و جرم (تارتار) روی سطح دندانها میشود. این پلاک و جرم دارای رنگ زردی هستند که میتواند دندانها را زرد نشان دهد.
- پوسیدگی دندان: پوسیدگی و حفرههای دندانی نیز میتوانند باعث تغییر رنگ دندان به زرد یا قهوهای شوند.
۲. عوامل غذایی و نوشیدنیهای رنگی
- توضیح: مصرف زیاد غذاها و نوشیدنیهای رنگدانهدار و اسیدی میتواند باعث لکهدار شدن و فرسایش مینای دندان شود.
- موارد متداول: آبمیوههای تیره (مانند آب انگور)، سسهای گوجهفرنگی و ماکارونی، توتها، تنقلات و نوشیدنیهای شیرین و اسیدی (مانند نوشابه و آبمیوههای صنعتی).
- شیرخشک: قند و شکر موجود در برخی ترکیبات شیرخشک نیز میتواند باعث رشد باکتری و زردی دندانها شود.
۳. رویش دندانهای دائمی
- توضیح: دندانهای دائمی به طور طبیعی در مقایسه با دندانهای شیری سفیدتر، کمی زردتر به نظر میرسند. این تفاوت رنگ به دلیل وجود بیشتر عاج (دنتین) در دندانهای دائمی است که رنگ زرد دارد و از زیر مینای نیمهشفاف دندان مشخص میشود. این یک پدیده طبیعی است و پس از درآمدن تمام دندانهای دائمی، کمتر به چشم میآید.
۴. مصرف مکملها و برخی داروها
- توضیح: برخی مکملها و داروها میتوانند باعث تغییر رنگ دندانها شوند:
- قطره آهن و مکملهای دیگر: قطره آهن و برخی مکملها (مانند شربت امگا ۳) در صورت عدم تمیز کردن دندانها پس از مصرف، میتوانند باعث ایجاد لکه و زردی شوند.
- آنتیبیوتیکها: مصرف برخی آنتیبیوتیکها (به ویژه تتراسایکلین) توسط کودک زیر ۸ سال یا مادر باردار، میتواند باعث تغییر رنگ داخلی و دائمی دندانهای در حال رشد شود.
۵. فلوروزیس (مصرف بیش از حد فلوراید)
- توضیح: مصرف بیش از حد فلوراید در دوران رشد دندانها (بهویژه بلعیدن خمیر دندان حاوی فلوراید بالا در خردسالان) میتواند به مینای دندان آسیب بزند. فلوروزیس در ابتدا به صورت رگههای سفید یا لکههای کوچک روی دندان ظاهر میشود، اما در موارد شدیدتر میتواند باعث زردی یا لکههای قهوهای شود.
۶. عوامل ژنتیکی و بیماریهای خاص
- توضیح: رنگ دندان میتواند تا حدی به ژنتیک بستگی داشته باشد (مثلاً نازک بودن طبیعی مینای دندان که باعث دیده شدن رنگ زرد عاج زیرین میشود).
- بیماریها: برخی بیماریهای سیستمیک، کبدی (مانند هپاتیت یا یرقان نوزادی) و یا اختلالات تشکیلدهنده مینای دندان (مانند هیپوپلازی مینا) میتوانند باعث تغییر رنگ دندان شوند.
- ضربه: آسیب یا ضربه به دندان نیز میتواند منجر به خونریزی داخلی پالپ دندان و در نتیجه تغییر رنگ دندان به زرد، قهوهای یا تیره شود.
راههای درمان و پیشگیری از زردی دندان در کودکان
درمان زردی دندان به علت اصلی آن بستگی دارد:
۱. بهبود بهداشت دهان و دندان
- مسواک زدن منظم: اطمینان حاصل کنید که کودک حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک میزند. والدین باید تا حدود ۷ یا ۸ سالگی بر مسواک زدن کودک نظارت داشته باشند و در صورت لزوم دندانهای او را دوباره مسواک بزنند.
- نخ دندان: استفاده منظم از نخ دندان یا نخدندانگیر میتواند به از بین بردن پلاک و ذرات غذا بین دندانها کمک کند.
- جرمگیری: در صورت وجود جرم و پلاک زیاد، دندانپزشک میتواند با انجام جرمگیری حرفهای، زردیهای ناشی از پلاک را برطرف کند.
۲. تغییر عادات غذایی و شستشوی دهان
- کاهش مصرف مواد رنگی و اسیدی: مصرف نوشیدنیهای شیرین، اسیدی و غذاهای رنگی را محدود کنید.
- شستشو با آب: از کودک بخواهید بعد از خوردن غذاهای رنگی و چسبنده، دهان خود را بلافاصله با آب شستشو دهد.
- آبرسانی: نوشیدن آب فراوان به شستشوی طبیعی دهان و جلوگیری از تجمع پلاک کمک میکند.
۳. مدیریت مصرف مکملها
- نحوه مصرف قطره آهن: اگر کودک از قطره آهن استفاده میکند، حتماً آن را با قاشق در عقب دهان بریزید و پس از آن، دهان کودک را با آب بشویید یا دندانها را مسواک بزنید تا از ایجاد لک جلوگیری شود.
۴. نظارت بر فلوراید
- مقدار مناسب خمیر دندان: از خمیر دندان حاوی فلوراید به مقدار مناسب برای سن کودک استفاده کنید (برای کودکان زیر ۳ سال، به اندازه یک دانه برنج و برای ۳ تا ۶ سال، به اندازه یک نخود).
- جلوگیری از بلع: مطمئن شوید که کودک خمیر دندان را قورت نمیدهد. در صورت وجود فلوروزیس، دندانپزشک ممکن است روشهایی مانند باندینگ یا ونیر را برای بهبود ظاهر دندانها پیشنهاد کند.
۵. مراجعه به دندانپزشک
- معاینات منظم: برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل، کودک را به صورت منظم (هر ۶ ماه) برای معاینه به دندانپزشک کودکان ببرید.
- ترمیم پوسیدگی: در صورت وجود پوسیدگی یا حفره، دندانپزشک با درمان آن میتواند از پیشرفت تغییر رنگ جلوگیری کند.
- درمان تخصصی: در صورتی که زردی ناشی از عوامل ژنتیکی، دارویی یا بیماریهای داخلی باشد، دندانپزشک میتواند روشهای زیبایی دندانپزشکی مانند باندینگ، ونیر یا سایر روشهای مخصوص کودکان را توصیه کند.
