سلامت دندانها نقش حیاتی در حفظ ساختار و فرم جوان صورت دارد. دندانها و استخوان فک تکیهگاه اصلی برای بافتهای نرم صورت شامل لبها، گونهها و پوست هستند و سلامت آنها به طور مستقیم از افتادگی این نواحی در پیری جلوگیری میکند.
۱. حمایت از استخوان فک و جلوگیری از تحلیل آن
مهمترین تأثیر دندانها بر جوانی صورت، تحریک و حفظ استخوان آلوئولار (استخوان نگهدارنده دندانها) در فک است.
- نقش دندانها: هنگامی که دندانها کامل و سالم هستند، نیروی جویدن به ریشهها منتقل شده و استخوان فک را به طور مداوم تحریک میکند. این تحریک، سیگنالی برای بدن است که استخوان باید حفظ و بازسازی شود.
- عواقب از دست دادن دندان: به محض از دست دادن یک یا چند دندان (ناشی از پوسیدگی، بیماری لثه یا تروما)، تحریک استخوان متوقف میشود. در نتیجه، بدن آن قسمت از استخوان فک را که دیگر وظیفهای ندارد، به تدریج جذب میکند (فرآیند تحلیل استخوان فک).
- افتادگی صورت: تحلیل استخوان باعث کاهش ارتفاع و حجم استخوان فک میشود. این کاهش حجم، تکیهگاه زیرین بافتهای نرم را از بین میبرد و منجر به عوارض زیر میشود:
- فرورفتگی گونهها: گونهها دیگر حمایت کافی ندارند و شل شده و افتاده به نظر میرسند.
- گوشههای آویزان لب: چانه و لبها به سمت داخل و پایین متمایل میشوند، که خطوط ماریونت (خطوط غم) و ظاهری مسنتر ایجاد میکند.
- بروز چین و چروک: بافت پوست اطراف دهان و چانه، به دلیل از بین رفتن ساختار زیرین، جمع و چروکیده میشود.
۲. حفظ بعد عمودی صورت (Vertical Dimension)
دندانها، به خصوص دندانهای عقبی، فاصله عمودی بین فک بالا و پایین را حفظ میکنند که به آن بعد عمودی صورت (VDO) میگویند.
- عملکرد دندانها: دندانهای سالم این فاصله را ثابت نگه میدارند و باعث میشوند عضلات صورت در وضعیت استراحت مناسبی قرار بگیرند.
- کاهش بعد عمودی: ساییدگی شدید دندانها (به دلیل دندان قروچه یا افزایش سن) یا از دست دادن دندانها، باعث کوتاه شدن بعد عمودی میشود.
- اثر پیری: وقتی این فاصله کاهش مییابد، فکها بیش از حد به هم نزدیک میشوند. این امر باعث میشود که:
- لبها نازکتر به نظر برسند و به سمت داخل جمع شوند.
- پوست اطراف دهان دچار جمعشدگی و خطوط عمیق شود.
۳. حمایت مستقیم از بافت لب
دندانهای جلویی (به خصوص دندانهای ثنایا و نیش) تکیهگاه مستقیم لبها هستند.
- حمایت کامل: یک قوس دندانی سالم و مرتب، پشتیبانی کامل و مطلوب را برای لبها فراهم میکند و باعث میشود لبها پرتر و برجستهتر به نظر برسند.
- ظاهر مسن: با از دست دادن دندانهای جلو یا به هم ریختگی شدید آنها، لبها حمایت خود را از دست داده، عقب میروند و خطوط عمودی ریزی در اطراف دهان ایجاد میشود که از علائم بارز پیری است.
